Η απώλεια ως πράξη πολιτικήΗ ταινία της Λουκίας Ρικάκη «Κράτησέ με»
ήταν ένα επιτυχημένο πείραμα. Φτιάχτηκε με τη συνδρομή χρηστών του Ιντερνετ
Η απώλεια ως πράξη πολιτική
Της ΒΕΝΑΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Η απώλεια ως πράξη πολιτική
Της ΒΕΝΑΣ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
http://archive.enet.gr/online/online_text/c=113,dt=07.08.2007,id=6873832
Αν η ηρωίδα μιας ταινίας, η παραγωγός ραδιοφώνου Ιουλία, καταφεύγει στο Διαδίκτυο για να διαχειριστεί το πένθος για τον θάνατο του πατέρα της, ζητώντας μέσα από την προσωπική της ιστοσελίδα www. holdme.gr ιστορίες απώλειας από τους ακροατές της, γιατί να μην μπορεί να κάνει το ίδιο και η σκηνοθέτις της ταινίας; Πόσω μάλλον αν είναι «εξαρτημένη» από το Διαδίκτυο.
Σκηνή από την ταινία «Κράτησέ με». Η σκηνοθέτις αγαπά την ποίηση και δεν φοβάται τα σύμβολα. «Οσο μεγαλώνω τόσο λιγότερο φοβάμαι την προσωπική έκθεση. Το "Κράτησέ με" είναι μια ταινία για μένα και τον πατέρα μου», λέει η Λουκία Ρικάκη (αριστερά)
Κι αυτό ακριβώς έκανε η Λουκία Ρικάκη, τον ίδιο δρόμο με την Ιουλία της κράτησε. Κάλεσε συνενόχους στο σενάριο της ταινίας «Κράτησέ με» τους χρήστες του Διαδικτύου, μάζεψε τις ιστορίες που της έστειλαν πάνω στο θέμα της απώλειας, κάποιες χρησιμοποίησε στην ταινία, κάποιους ενέταξε στο καστ της. Και έτσι γεννήθηκε η πρώτη ελληνική ταινία, που πριν βγει στις αίθουσες και έρθει αντιμέτωπη με το κοινό, είχε δημιουργήσει μια ενθουσιώδη ομάδα θεατών-συνεργατών, μια πρωτόγνωρη κινηματογραφική κολεκτίβα, αλλά κι ένα ομώνυμο βιβλίο («Κράτησέ με»), που έφτασε στη β' έκδοση χωρίς να υπάρχει καν ταινία να το υποστηρίξει.
Ταύτιση
Τώρα που το «Κράτησέ με» βγαίνει σε μικρή καλοκαιρινή διανομή (από την Πέμπτη στο «Σινέ Ψυρρή» της Αθήνας και στην «Αίγλη» της Θεσσαλονίκης) η Λουκία Ρικάκη έχει πολλά να θυμηθεί και να εξηγήσει. Καταρχήν γι' αυτήν την τολμηρή ταύτιση της ηρωίδας της, που την ερμηνεύει η Κατερίνα Λυπηρίδου, με τον εαυτό της. Γιατί είναι φανερό ότι τα πένθη της ραδιοφωνικής παραγωγού Ιουλίας, η εγκατάλειψη από τον πατέρα σε νεαρή ηλικία και ο θάνατός του αργότερα, αλλά και μια σειρά άλλα δραματικά επεισόδια της ζωής της, είναι καθαρά αυτοβιογραφικά.
«Ναι, η ταινία είναι για μένα και τον πατέρα μου», λέει. «Ακόμα και οι ιστορίες για τον παππού και τον αδελφό της ηρωίδας μου, αυτές οι δύσκολες και τραγικές σχέσεις, έχουν μεγάλη σχέση με τη δική μου ζωή. Είχα ανάγκη να κάνω μια ταινία για την απώλεια, τη συμφιλίωση και τη συγχώρεση. Οσο μεγαλώνω τόσο λιγότερο φοβάμαι την προσωπική έκθεση. Και, όσο περίεργο και να ακούγεται, νομίζω ότι η ενασχόλησή μου με το ντοκιμαντέρ, που υποτίθεται ότι έχει ως κινηματογραφικό είδος την πιο ψυχρή, αποστασιοποιημένη σκηνοθετική ματιά, με έμαθε να χειρίζομαι και το δικό μου προσωπικό υλικό σαν στοιχείο προς έρευνα και μυθοπλασία. Ομως δεν νιώθω ότι κάνω αυτό που λέμε "προσωπικό σινεμά". Ακόμα και το "Κράτησέ με" - ή μάλλον ιδίως το "Κράτησέ με"- έχει, τολμώ να πω, στοιχεία στράτευσης. Δεν είναι, βέβαια, η κλασική στράτευση σε κόμματα, σε κινήματα, σε ιδέες. Είναι όμως μια ταινία που επιστρέφει στην κοινωνία, στους ανθρώπους, κάτι από αυτά που έχει πάρει».
Η διαδικασία συγκέντρωσης των κειμένων πάνω στο θέμα της απώλειας ήταν μια μακριά (κράτησε γύρω στα 3 χρόνια) και δύσκολη ιστορία. Η Λουκία Ρικάκη διηγείται απίστευτες ιστορίες ταύτισης με τους άγνωστους ηλεκτρονικούς «συνδημιουργούς» της και συγκινητικές, αν και εύθραυστες, στιγμές χειροπιαστής πια συνεργασίας, όταν 30 από αυτούς μαζεύτηκαν για να «παίξουν» στην ταινία.
Ακούγεται σαν μια ευθύγραμμη, απλή διαδικασία. Σαν ένα ψυχρό κινηματογραφικό πείραμα, έστω και βασισμένο πάνω σε θερμό, προσωπικό, υπαρξιακό ανθρώπινο υπόβαθρο. Δεν είναι έτσι το «Κράτησέ με», και δεν θα μπορούσε να είναι.
«Είμαι υπερβολική»
Η Λουκία Ρικάκη γελάει και το παραδέχεται. «Μου το λένε διάφοροι. Οτι είμαι πάντα υπερβολική, ότι φορτώνω τις ταινίες μου με σύμβολα, με ποίηση, με κείμενα. Δεν είμαι, όμως, της... αφαίρεσης. Το ξέρω πια καλά. Μου αρέσει ο πληθωρισμός του κινηματογραφικού υλικού, είμαι ρομαντική και παθιάζομαι εύκολα. Από την άλλη, πιστεύω ότι υπάρχουν θεατές που, σαν κι εμένα, θέλουν τέτοιου είδους ταινίες. Το νιώθω όταν παρουσιάζω τη δουλειά μου από πόλη σε πόλη. Δεν ικανοποιείται μόνο ο ναρκισσισμός μου από τις γεμάτες αίθουσες• το πιο σοβαρό είναι αυτό που γεννιέται εκείνη τη στιγμή ανάμεσα σε μένα, την ταινία μου και τους θεατές, μια επικοινωνία που με στηρίζει».
Η Λουκία Ρικάκη, άλλωστε, δεν είναι «συνέχεια με μια βαλίτσα στο χέρι» μόνο επειδή αγαπάει γενικά τα ταξίδια, προωθούν ή δεν προωθούν τη δουλειά της. Αυτή την εποχή γυρίζει το ντοκιμαντέρ «Τα παιδιά της χορωδίας», παρακολουθώντας τη ζωή και, φυσικά, τα ταξίδια της Πειραματικής Χορωδίας του Δήμου Ροδίων. «Γι' αυτό ευγνωμονώ το επάγγελμά μου», λέει. «Βρέθηκα, πρόσφατα, σε μια εκκλησία στο Σάλτσμπουργκ για να "τραβήξω" ένα φεστιβάλ χορωδιών και γνώρισα ένα πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα κοινό με πάθος για εκκλησιαστική μουσική». Είχε προηγηθεί μια εντελώς διαφορετική κινηματογραφική εμπειρία - άλλο καλό του επαγγέλματος. Το εφτάλεπτο φιλμάκι «Κατά μόνας ηδονές», με το οποίο συμμετέχει σε μια σπονδυλωτή ταινία που προορίζεται για το Digital Wave του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Σ' αυτό η σκηνοθέτις προσεγγίζει μέσα από εικόνες και κείμενα (Νίτσε, Ρουσό, Φλομπέρ κ.λπ.) τη σχέση της γυναίκας με το κορμί της και την απόλαυση που μπορεί να της χαρίσει.
(Το βιβλίο «Κράτησέ με» και το σάουντρακ της ταινίας σε μουσική και τραγούδια των Θανάση Παπακωνσταντίνου και Μαριέτας Φαφούτη με τη φωνή της Νατάσας Τσίρου, κυκλοφορούν σε κοινή κασετίνα από τις εκδόσεις «ΛΥΡΑ ΠΟΛΥΤΟΠΟΝ»).
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 07/08/2007
Αν η ηρωίδα μιας ταινίας, η παραγωγός ραδιοφώνου Ιουλία, καταφεύγει στο Διαδίκτυο για να διαχειριστεί το πένθος για τον θάνατο του πατέρα της, ζητώντας μέσα από την προσωπική της ιστοσελίδα www. holdme.gr ιστορίες απώλειας από τους ακροατές της, γιατί να μην μπορεί να κάνει το ίδιο και η σκηνοθέτις της ταινίας; Πόσω μάλλον αν είναι «εξαρτημένη» από το Διαδίκτυο.
Σκηνή από την ταινία «Κράτησέ με». Η σκηνοθέτις αγαπά την ποίηση και δεν φοβάται τα σύμβολα. «Οσο μεγαλώνω τόσο λιγότερο φοβάμαι την προσωπική έκθεση. Το "Κράτησέ με" είναι μια ταινία για μένα και τον πατέρα μου», λέει η Λουκία Ρικάκη (αριστερά)
Κι αυτό ακριβώς έκανε η Λουκία Ρικάκη, τον ίδιο δρόμο με την Ιουλία της κράτησε. Κάλεσε συνενόχους στο σενάριο της ταινίας «Κράτησέ με» τους χρήστες του Διαδικτύου, μάζεψε τις ιστορίες που της έστειλαν πάνω στο θέμα της απώλειας, κάποιες χρησιμοποίησε στην ταινία, κάποιους ενέταξε στο καστ της. Και έτσι γεννήθηκε η πρώτη ελληνική ταινία, που πριν βγει στις αίθουσες και έρθει αντιμέτωπη με το κοινό, είχε δημιουργήσει μια ενθουσιώδη ομάδα θεατών-συνεργατών, μια πρωτόγνωρη κινηματογραφική κολεκτίβα, αλλά κι ένα ομώνυμο βιβλίο («Κράτησέ με»), που έφτασε στη β' έκδοση χωρίς να υπάρχει καν ταινία να το υποστηρίξει.
Ταύτιση
Τώρα που το «Κράτησέ με» βγαίνει σε μικρή καλοκαιρινή διανομή (από την Πέμπτη στο «Σινέ Ψυρρή» της Αθήνας και στην «Αίγλη» της Θεσσαλονίκης) η Λουκία Ρικάκη έχει πολλά να θυμηθεί και να εξηγήσει. Καταρχήν γι' αυτήν την τολμηρή ταύτιση της ηρωίδας της, που την ερμηνεύει η Κατερίνα Λυπηρίδου, με τον εαυτό της. Γιατί είναι φανερό ότι τα πένθη της ραδιοφωνικής παραγωγού Ιουλίας, η εγκατάλειψη από τον πατέρα σε νεαρή ηλικία και ο θάνατός του αργότερα, αλλά και μια σειρά άλλα δραματικά επεισόδια της ζωής της, είναι καθαρά αυτοβιογραφικά.
«Ναι, η ταινία είναι για μένα και τον πατέρα μου», λέει. «Ακόμα και οι ιστορίες για τον παππού και τον αδελφό της ηρωίδας μου, αυτές οι δύσκολες και τραγικές σχέσεις, έχουν μεγάλη σχέση με τη δική μου ζωή. Είχα ανάγκη να κάνω μια ταινία για την απώλεια, τη συμφιλίωση και τη συγχώρεση. Οσο μεγαλώνω τόσο λιγότερο φοβάμαι την προσωπική έκθεση. Και, όσο περίεργο και να ακούγεται, νομίζω ότι η ενασχόλησή μου με το ντοκιμαντέρ, που υποτίθεται ότι έχει ως κινηματογραφικό είδος την πιο ψυχρή, αποστασιοποιημένη σκηνοθετική ματιά, με έμαθε να χειρίζομαι και το δικό μου προσωπικό υλικό σαν στοιχείο προς έρευνα και μυθοπλασία. Ομως δεν νιώθω ότι κάνω αυτό που λέμε "προσωπικό σινεμά". Ακόμα και το "Κράτησέ με" - ή μάλλον ιδίως το "Κράτησέ με"- έχει, τολμώ να πω, στοιχεία στράτευσης. Δεν είναι, βέβαια, η κλασική στράτευση σε κόμματα, σε κινήματα, σε ιδέες. Είναι όμως μια ταινία που επιστρέφει στην κοινωνία, στους ανθρώπους, κάτι από αυτά που έχει πάρει».
Η διαδικασία συγκέντρωσης των κειμένων πάνω στο θέμα της απώλειας ήταν μια μακριά (κράτησε γύρω στα 3 χρόνια) και δύσκολη ιστορία. Η Λουκία Ρικάκη διηγείται απίστευτες ιστορίες ταύτισης με τους άγνωστους ηλεκτρονικούς «συνδημιουργούς» της και συγκινητικές, αν και εύθραυστες, στιγμές χειροπιαστής πια συνεργασίας, όταν 30 από αυτούς μαζεύτηκαν για να «παίξουν» στην ταινία.
Ακούγεται σαν μια ευθύγραμμη, απλή διαδικασία. Σαν ένα ψυχρό κινηματογραφικό πείραμα, έστω και βασισμένο πάνω σε θερμό, προσωπικό, υπαρξιακό ανθρώπινο υπόβαθρο. Δεν είναι έτσι το «Κράτησέ με», και δεν θα μπορούσε να είναι.
«Είμαι υπερβολική»
Η Λουκία Ρικάκη γελάει και το παραδέχεται. «Μου το λένε διάφοροι. Οτι είμαι πάντα υπερβολική, ότι φορτώνω τις ταινίες μου με σύμβολα, με ποίηση, με κείμενα. Δεν είμαι, όμως, της... αφαίρεσης. Το ξέρω πια καλά. Μου αρέσει ο πληθωρισμός του κινηματογραφικού υλικού, είμαι ρομαντική και παθιάζομαι εύκολα. Από την άλλη, πιστεύω ότι υπάρχουν θεατές που, σαν κι εμένα, θέλουν τέτοιου είδους ταινίες. Το νιώθω όταν παρουσιάζω τη δουλειά μου από πόλη σε πόλη. Δεν ικανοποιείται μόνο ο ναρκισσισμός μου από τις γεμάτες αίθουσες• το πιο σοβαρό είναι αυτό που γεννιέται εκείνη τη στιγμή ανάμεσα σε μένα, την ταινία μου και τους θεατές, μια επικοινωνία που με στηρίζει».
Η Λουκία Ρικάκη, άλλωστε, δεν είναι «συνέχεια με μια βαλίτσα στο χέρι» μόνο επειδή αγαπάει γενικά τα ταξίδια, προωθούν ή δεν προωθούν τη δουλειά της. Αυτή την εποχή γυρίζει το ντοκιμαντέρ «Τα παιδιά της χορωδίας», παρακολουθώντας τη ζωή και, φυσικά, τα ταξίδια της Πειραματικής Χορωδίας του Δήμου Ροδίων. «Γι' αυτό ευγνωμονώ το επάγγελμά μου», λέει. «Βρέθηκα, πρόσφατα, σε μια εκκλησία στο Σάλτσμπουργκ για να "τραβήξω" ένα φεστιβάλ χορωδιών και γνώρισα ένα πρωτόγνωρο για τα ελληνικά δεδομένα κοινό με πάθος για εκκλησιαστική μουσική». Είχε προηγηθεί μια εντελώς διαφορετική κινηματογραφική εμπειρία - άλλο καλό του επαγγέλματος. Το εφτάλεπτο φιλμάκι «Κατά μόνας ηδονές», με το οποίο συμμετέχει σε μια σπονδυλωτή ταινία που προορίζεται για το Digital Wave του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Σ' αυτό η σκηνοθέτις προσεγγίζει μέσα από εικόνες και κείμενα (Νίτσε, Ρουσό, Φλομπέρ κ.λπ.) τη σχέση της γυναίκας με το κορμί της και την απόλαυση που μπορεί να της χαρίσει.
(Το βιβλίο «Κράτησέ με» και το σάουντρακ της ταινίας σε μουσική και τραγούδια των Θανάση Παπακωνσταντίνου και Μαριέτας Φαφούτη με τη φωνή της Νατάσας Τσίρου, κυκλοφορούν σε κοινή κασετίνα από τις εκδόσεις «ΛΥΡΑ ΠΟΛΥΤΟΠΟΝ»).
ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 07/08/2007
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου